Competenties en leerdoelstellingen

Geschiedenis Olympiade: holistische benadering

De Geschiedenis Olympiade nodigt alle Vlaamse scholieren uit de derde en vierde graad secundair onderwijs over heel Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om deel te nemen, ongeacht de studierichting of onderwijsvorm, t.t.z. alle leerlingen in het aso, tso, kso, bso, buso en okan; doorstroom, dubbele en arbeidsmarktgerichte affiniteit.

De Geschiedenis Olympiade heeft als doel om op een laagdrempelige wijze diverse groepen jongeren op inclusieve wijze te laten kennis maken met geschiedenis als discipline in de brede betekenis van het woord, de rijkdom en de maatschappelijk relevantie ervan. De holistische aanpak waarbij kennis, vaardigheden en attitudes in klasverband worden geoefend via de uitwerking van een historisch onderwijsproject is uniek wereldwijd. Eigenaarschap van het project door de leerlingen is gedurende het gehele proces expliciet een van de criteria bij de beoordeling van de ingediende projecten. Hierbij beogen we maximaal de competentieontwikkeling van de leerlingen te bevorderen.

Ter illustratie (1):

– digitale competentie en mediawijsheid

– sociaal-relationele competenties

– burgerschapscompetenties met inbegrip van competenties inzake samenleven

– historisch bewustzijn

– leercompetenties m.i.v. onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken

– zelfbewustzijn en zelfexpressie, zelfsturing en wendbaarheid

– ontwikkeling va ninitiatief, ambitie, ondernemingszin en loopbaancompetenties

– cultureel bewustzijn en culturele expressie

 

De Geschiedenis Olympiade streeft zodus meerdere leerdoelstellingen na. We benadrukken dat er op school-, klas- en leerlingniveau bijkomende doelstellingen worden nagestreefd rekening houdend met de onderwijsvorm, studierichting, pedagogisch project van de school alsook klas- en leerlingenkenmerken.

De coordinator van de Geschiedenis Olympiade zet een uitgebreid netwerk op met een grote verscheidenheid aan zowel inhoudelijke, technische en digitale expertise ter beschikking van de deelnemende klassen die aangeboden worden door onze officiële partners. Dit alles leidt ertoe dat de deelnemende leerlingen een unieke leerkans krijgen met een expert om zich via een historisch onderwijsproject competenties eigen te maken. Deze competenties zijn een meerwaarde voor zowel de persoonlijke ontwikkeling als de toekomstige professionele loopbaan van de leerlingen.

Onder begeleiding van de coördinator worden de studenten binnen het vak ‘Diversiteit en Burgerschap’ betrokken bij de Geschiedenis Olympiade. In het Vlaams hoger onderwijs worden de toekomstige leerkrachten interculturele en diverssensitieve competenties aangereikt. Die laatsten zijn noodzakelijk in een superdiverse school- en klasomgeving.

De coördinator van de Geschiedenis Olympiade zet alle vakdidactische en pedagogische middelen in om naast de sleutelcompetenties, en bijhorende leerdoelstellingen, de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals (SDG)) met nadruk op de collectieve, verbindende, inclusieve aspecten zowel bij de deelnemende leerlingen als de student-leerkrachten, te bereiken. Dit is mogelijk dankzij haar meer dan 20 jaar ervaring in het onderwijs.

 

Met andere woorden:

Centraal staat de holistische aanpak waarbij zowel de kennis, vaardigheden als de attitude van de leerlingen worden geprikkeld, gestimuleerd en versterkt, waar kernwaarden als diversiteit, inclusie, dialoog, verbinding, eigenaarschap en burgerschap de rode draad vormen, én een sterk netwerk wordt opgezet met partners die dezelfde filosofie delen. De Geschiedenis Olympiade versterkt een breed palet aan competenties bij de leerlingen doorheen dit uniek innovatief project, die een meerwaarde hebben voor hun latere leven en loopbaan.

 

(1) Tot de bekendmaking van de nieuwe eindtermen verwijzen we hier enkel naar de decretaal vastgelegde sleutelcompetenties..

 

DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELEN (UNESCO) (2):

SDG 4: Kwaliteitsvol Onderwijs

SDG 10: Ongelijkheid verminderen 

SDG 11: Duurzame steden en gemeenschappen

SDG 16: Vrede, justitie en sterke publieke diensten

SDG 17: Partnerschap om doelstellingen te bereiken

(2) De de niet-exhaustieve lijst geformuleerde leerdoelen zijn slechts ter illustratie en inspiratie weergegeven.

Doelstelling 4.

Verzeker gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs en bevorder levenslang leren voor iedereen

De Vlaamse overheid (3):

– verzekert een gelijke toegang tot secundair onderwijs, en bieden maximale leerkansen voor elke lerende

– voorzien we een kwalitatief aanbod en zorgt een kwalitatieve leeromgeving bij de verschillende onderwijsverstrekkers (in alle onderwijsniveaus)

4.4     Tegen 2030 het aantal jongeren en volwassenen met relevante vaardigheden, met inbegrip van technische en beroepsvaardigheden, voor tewerkstelling, degelijke jobs en ondernemerschap aanzienlijk opdrijven.

– De leerlingen kunnen verantwoordelijkheid opnemen en de (sub-)taken tot een goed eind brengen.

– De leerlingen zijn sociaal – en communicatievaardig en zetten deze vaardigheden in tijdens het gehele traject om samen een project uit te werken.

– De leerlingen kunnen domein- en vakoverschrijdende generieke competenties inzetten om het project tot een goed einde te brengen.

4.6     Er tegen 2030 voor zorgen dat alle jongeren en een groot aantal volwassenen, zowel mannen als vrouwen, geletterd en rekenvaardig zijn.

– De leerlingen kunnen informatie verzamelen, analyseren en samenvattend weergeven zowel in digitale, analoge als mondeling vorm.

4.7     Er tegen 2030 voor zorgen dat alle leerlingen kennis en vaardigheden verwerven die nodig zijn om duurzame ontwikkeling te bevorderen, onder andere via vorming omtrentduurzame ontwikkeling en duurzame levenswijzen,

          mensenrechten, gendergelijkheid, de bevordering van een cultuur van vrede en geweldloosheid, wereldburgerschap en de waardering van culturele diversiteit en van de bijdrage van de cultuur tot de duurzame ontwikkeling.

– De leerlingen gebruiken duurzame middelen en materialen in de ontwikkeling, uitvoering en presentatie van hun project.

– De leerlingen integreren de mensenrechten in de uitvoering en uitwerking van hun project.

– De leerlingen verwerken aspecten van gendergelijkheid in hun project.

– De leerlingen werken op een constructieve, respectvolle wijze gezamenlijk aan het project.

– De leerlingen zijn zich bewust van de globale, regionale en lokale aspecten in de uitwerking van hun project.

– De leerlingen herkennen de culturele diversiteit in de brede betekenis en van de bijdrage van cultuur tot de duurzame ontwikkeling.

 

Doelstelling 10: Dring ongelijkheid terug

De Vlaamse overheid (3):

– streeft naar een evenredige participatie van kansengroepen (doelgroepen in het gelijke kansen en integratiebeleid) aan alle aspecten van het maatschappelijk leven (incl. onderwijs) in Vlaanderen

10.2     Tegen 2030 de sociale, economische en politieke inclusie van iedereen mogelijk maken en bevorderen, ongeacht leeftijd, geslacht, beperking, ras, etniciteit, afkomst, godsdienst of economische of andere status.

– Alle leerlingen nemen deel aan de Geschiedenis Olympiade ongeacht geslacht, etniciteit, huidskleur, afkomst, SES, geloofsovertuiging ten einde de in het desbetreffend project geformuleerde einddoelen te bereiken.

 

Doelstelling 11: Maak steden en menselijke nederzettingen inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam

  

11.4     De inspanningen verhogen om het culturele en natuurlijke erfgoed van de wereld te beschermen en veilig te stellen.

– De leerlingen analyseren, documenteren en verwerken via het overkoepelend thema ‘Vergeten Geschiedenissen’ erfgoed en historische elementen in hun project, zodus dragen zij bij tot het behoud ervan

 

Doelstelling 16: Bevorder vreedzame en inclusieve samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie voor iedereen en bouw op alle niveaus doeltreffende, verantwoordelijke en toegankelijke instellingen uit

16.7     Ontvankelijke, inclusieve, participatieve en representatieve besluitvorming op alle niveaus garanderen

– De leerlingen kunnen op een respectvolle, constructieve en dialogale wijze stapsgewijs klassikaal en in groep op participatieve wijze komen tot een besluitvorming om een gekozen project tot een goed einde te

  brengen.

 

Doelstelling 17: Versterk de implementatiemiddelen en revitaliseer het wereldwijd partnerschap voor duurzame ontwikkeling

17.16     Het partnerschap voor duurzame ontwikkeling versterken, aangevuld door partnerschappen met meerdere belanghebbenden (multi-stakeholderpartnerschappen) en kennis, expertise, technologie en financiële hulpmiddelen mobiliseren en delen met het oog op het bereiken van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen.

– De leerlingen kunnen informatie aangereikt door partners van de Geschiedenis Olympiade integreren in hun project.

17.17     Doeltreffende openbare, publiek-private en maatschappelijke partnerschappen aanmoedigen en bevorderen, voortbouwend op de ervaring en het netwerk van partnerschappen.

– De leerlingen komen in contact met openbare, publiek-private en maatschappelijke partners zodoende faciliteert, bevordert en versterkt de Geschiedenis Olympiade het opgezet netwerk van partnerschappen ten

  dienste van de leerlingen om SDG 4 en SDG 10 te bereiken.

(3) We nemen hier de relevantste doelstellingen uit Vizier 2030 aangaande de SDG.

 

 

OPLEIDINGSCOMPETENTIES MASTER GESCHIEDENIS & EDUMA GESCHIEDENIS

De Geschiedenis Olympiade is ingebed in de opleiding Geschiedenis en EduMa Geschiedenis, respectievelijk via de vakken Diversiteit en burgerschap binnen het Vlaams historisch onderwijs en de stages. Hieronder geven we een niet-exhaustieve lijst van de opleidingscompetenties (4):

 

Competentiegebied 1: competentie in één of meerdere wetenschappen

  1. Gespecialiseerde theoretische en praktische domeinspecifieke kennis beheersen, uitbreiden, actualiseren, verbreden, verdiepen.
  2. Gespecialiseerde theoretische en praktische (vak)didactische kennis beheersen, uitbreiden, actualiseren, verbreden, verdiepen.
  3. Zelfstandig (inter)nationaal wetenschappelijk onderzoek omtrent het leraarschap in het algemeen en de discipline in het bijzonder ontsluiten en de inzichten toepassen in de eigen klas- en schoolcontext.

Competentiegebied 2: wetenschappelijke competentie

  1. De mogelijkheden en grenzen van verschillende theoretische paradigma’s in onderwijskundig en (vak)didactisch onderzoek kennen, kritisch bevragen en vanuit een veelheid aan perspectieven benaderen

Competentiegebied 3: intellectuele competentie

  1. Kritisch-reflectief omgaan met (dissonante) informatie, onderwijspraktijken, methodieken en leermiddelen op basis van wetenschappelijke evidentie.
  2. Op basis van een actieve en onderzoekende houding t.o.v. de onderwijsrealiteit bijdragen aan beroepsvernieuwing, schoolbeleid en schoolontwikkeling.
  3. Door onderzoekend leren en kritische zelfevaluatie het eigen functioneren als leraar bijsturen en zodoende richting en innovatie geven aan zijn of haar professionele praktijk en ontwikkeling.

Competentiegebied 4: competentie in samenwerken en communiceren

  1. Vanuit een pluralistische basishouding communiceren met leerlingen, ouders of verzorgers met diverse taalachtergronden in diverse talige situaties met het oog op informatie-uitwisseling, het stimuleren van betrokkenheid en participatie en het samen ontwikkelen van constructieve oplossingen om het leren te ondersteunen en te stimuleren.
  2. Constructief samenwerken met externe partners met het oog op de verrijking van het onderwijs- en vormingsaanbod en de facilitering van de doorstroming tussen onderwijsniveaus en naar de arbeidsmarkt.
  3. In een schoolteam constructief samenwerken en initiatief nemen voor, deelnemen aan en leidinggeven aan (inter)disciplinair teamoverleg tussen leraren.
  4. Communiceren over onderwijskundige thema’s, het lerarenberoep en zelfontwikkelde oplossingen voor de onderwijspraktijk met collega’s en andere stakeholders in het onderwijsveld.

Competentiegebied 5: maatschappelijke competentie

  1. Kennis verbinden met actuele maatschappelijke thema’s en ontwikkelingen waarbij de confrontatie met andere perspectieven de eigen onderwijspraktijk verrijkt.
  2. Deelnemen aan het maatschappelijke debat vanuit een persoonlijk maatschappelijk engagement en met het oog op perspectiefverbreding.
(4): Deze tabel wordt verder aangevuld met concrete voorbeelden.